اهتزاز روسری‌ها در خیابان‌های ایران و بازداشت یکی از دختران خیابان انقلاب

بازداشت و وثیقه سنگین؛ پاسخ حکومت به اعتراض دختران خیابان انقلاب

چند زن ایرانی روزهای نهم و دهم بهمن با در اوردن روسری و تبدیل آن به پرچم روی سکوهایی در پیاده‌روهای تهران و اصفهان، به حجاب اجباری زنان اعتراض کردند که طبق اطلاع کمپین حقوق بشر در ایران پلیس دست کم یکی از زنان معترض به نام نرگس حسینی  را بازداشت و برای آزادی‌اش وثیقه سنگین پانصد میلیون تومانی صادر کرده است.

این حضور و اجرای اعتراضی تکرار حرکت نمادین ویدا موحد، زنی است که اوایل دی ماه ۱۳۹۶ و چند روز پیش از اعتراضات سراسری در ایران، با ایستادن روی سکویی در خیابان انقلاب تهران و تکان دادن روسری‌اش که به تکه چوبی آویزان کرده بود به نماد اعتراض زنان ایرانی به حجاب اجباری تبدیل شد. تصاویر و ویدئوهایی که عابران از ویدا موحد گرفته بودند، به صورت گسترده در فضای مجازی منتشر شد و تعداد زیادی از کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی از آن به عنوان تصویر پروفایل استفاده کردند.

اگر چه حدود یک ماه کسی از نام و سرنوشت این زن معترض خبری نداشت و حتی به همین منظور طوفان توییتری با هشتگ دختر خیابان انقلاب کجاست در توییتر شکل گرفت، اما سرانجام اوایل بهمن ماه مشخص شد این زن معترض با نام ویدا موحد، ۳۱ ساله و مادر کودکی نوزده ماهه، پس از این اقدام بازداشت و با قرار تامین آزاد شده است.

نسرین ستوده وکیل دادگستری به کمپین حقوق بشر در ایران گفت روز هشتم بهمن و در مراجعه‌اش به کلانتری ۱۴۸ و محل بازداشت ویدا موحد، متوجه شده که او آزاد شده است. ویدا موحد که در رسانه‌های ایرانی به دختر خیابان انقلاب معروف شده، پس از آزادی حاضر به گفتگو با رسانه‌ها نشده است.

اما روز نهم دی ماه، چند زن در تهران و یک زن در اصفهان با تکرار حرکت ویدا موحد و پرچم کردن روسری، اعتراض خود را به حجاب اجباری نشان دادند. ساعت یازده صبح دوشنبه نهم بهمن تصاویر و ویدئوهایی در اینترنت منتشر شد که زنی با تکرار حرکت ویدا موحد، بر روی سکویی در خیابان انقلاب، روسری ای را که به پرچم مبدل کرده بود تکان می‌داد، یک منبع مطلع به کمپین گفت نام این زن نرگس حسینی است که پس از لحظاتی از سوی نیروی انتظامی بازداشت شده و پس از تفهیم اتهام و صدور وثیقه سنگین پانصدر میلیون تومانی به زندان شهر ری منتقل شده است.

یک منبع نزدیک به خانواده نرگس حسینی با اعلام ناتوانی خانواده از تامین این قرار به کمپین گفت بازپرس صادر کننده قرار در پاسخ به اعتراض خانواده نرگس حسینی به وثیقه، اعتراف کرده که وثیقه متناسب نیست اما گفته است او مجبور است چون خود نرگس حسینی می‌داند چه کار مهمی کرده است: «این وثیقه خیلی سنگین است و خانواده حسینی نمی‌تواند پرداخت کند، خود بازپرس هم قبول کرد که وثیقه زیاد سنگین است ولی گفت مجبورم چون نرگس حسینی خودش می‌داند چه کار مهم و خطرناکی انجام داده است.»

پس از انتشار تصاویر تکرار حرکت ویدا موحد، هشتگ دختر خیابان انقلاب که پیش از این برای ویدا موحد استفاده می‌شد، به دختران خیابان انقلاب تبدیل شد و کاربران ایرانی به بحث و تجلیل از آن پرداختند، هرچند مخالفانی نیز بودند که آن را به تمسخر گرفتند یا تقبیح کردند اما در فاصله دو ساعت این حرکت در چند نقطه دیگر تهران و همینطور در اصفهان تکرار شد، تصاویر و ویدئوهای آن در اینترنت منتشر شد و به مهم‌ترین موضوع بحث ایرانیان در اینترنت تبدیل شد.

اعتراضات به پوشش اجباری و محدودیت‌ها برای حضور زنان در عرصه‌ عمومی روز دهم بهمن ماه با حضور مردان و در سایر شهرها نیز ادامه یافت و در چند نقطه شهر تکرار و تصاویر آن در اینترنت منتشر شد. حدود بیست زن و مرد تا روز دهم بهمن به همین شیوه و با درآوردن و پرچم کردن روسری به اعتراضات سراسری به حجاب اجباری پیوستند.

اگرچه جهت‌گیری این اجراهای اعتراضی به سمت حجاب اجباری زنان است اما حضور زنان ایرانی بدون روسری در خیابان‌ها پیش و بیش از هر چیز به تمامیت مردسالاری و زن ستیزی نظام جمهوری اسلامی است که برای سال‌ها ضمن پوشاندن روسری، زنان را از حضور فعال در عرصه عمومی بازداشته و با تصویب قوانینی ضد زن، حقوق آنان را نقض کرده است، دیه و ارث زنان در جمهوری اسلامی نصف مردان است، شهادت دو زن در دادگاه و محاکم قضایی به اندازه یک مرد است، زنان حق طلاق و حضانت فرزندانشان را ندارند، برای خروج از کشور به اجازه همسرانشان نیاز دارند و علاوه بر اینها محدودیت‌های زیادی در عرصه‌های شغلی و تحصیلی بر آنان اعمال می شود.

دختران خیابان انقلاب؛ واکنش‌های موافقان و مخالفان

یا وجود این که کاربران ایرانی با هشتگ‌های مختلفی مانند دختران خیابان انقلاب، دختران انقلاب و زنان انقلاب درباره اعتراضات نوشتند اما برای لحظاتی دختران خیابان انقلاب به ترند اول ایران در توییتر  تبدیل شد.

حسین وحدانی، نویسنده در توییترش نوشت: «دختران خیابان انقلاب کلیدواژه‌ی دوران تازه‌ی تاریخ ایران خواهد بود. چه باشکوه و معنادار است که کلید رهایی این سرزمین از استبداد، در دست این زنان جوان باشد. از شادی و هیجان در پوست خودم نمی‌گنجم. »

محمد غزنویان فعال سیاسی نیز در واکنش به اعتراضات کسانی که این حرکت را یک حرکت اعتراضی فردی و بی‌فایده معرفی کردند در توییترش نوشت کنش دختران خیابان انقلاب تجلی خیابانی یک روح  جمعی و مازاد دهه‌ها خون دل خوردن برای گسستن بندهای ارتجاع، نابرابری و ستمِ جنسیتی است. خوانش این کنش به‌مثابه ی حرکت فردی و فاقد سویه‌های اجتماعی، کارویژه‌ی روشنفکرانی است که بی عملی خود را با پاشیدن خاک در چشم مردم تطهیر می‌کنند.

حرکت اعتراضی زنان ایرانی با دفاع تعدادی از زنان محجبه نیز روبر شد، استدلال آنان این بود که اگر چه خود به حجاب اعتقاد دارند اما با اجباری بودن آن برای کسانی که اعتقاد ندارند، مخالفند. زهرا صفیاری، زن محجبه‌ در توییتی که بارها بازنشر شد، در دفاع از دختران خیابان انقلاب نوشت: «من چادری ام.خودم انتخاب کردم که محجبه باشم،نه اجبار خانواده بود و نه جبر محیط یا شرایط کار.از انتخابم خیلی خوشحالم ولی با حجاب اجباری مخالفم ودختران خیابان انقلاب رو  تحسین میکنم.در دین و حجاب هیچ اجباری نباید باشد.»

اگرچه اغلب کاربران ایرانی در توییتر به تجلیل، دفاع مطلق و یا مشروط از دختران خیابان انقلاب پرداختند اما تعدادی از کاربران مدافع جمهوری اسلامی نیز بودند که با تمسخر و تقبیح اعتراضات روز دوشنبه زنان پرداختند  و هدف آن را دیده شدن و حتی «پیدا کردن شوهر» معرفی کردند، مخالفانی که اغلب از نیروهای بسیجی یا مدافعان سرسخت جمهوری اسلامی بودند و مخالفت آنان با آزادی پوشش و حقوق زنان چندان تازگی ندارد.

اما یکی از عجیب‌ترین واکنش‌ها از سوی یکی از زنان سیاستمدار اصلاح طلب ابراز شد. فاطمه راکعی دبیر کل حزب اصلاح‌طلب «جمعیت زنانمسلمان نواندیش» و مشاور شهردار تهران با مشکوک خواندن این اعتراضات آن را به اعتراضات اخیر ارتباط داد و از زنان به گفته او فرهیخته خواست به این حرکات توجهی نکنند:« به نظر  می‌رسد که این‌ها کارهای سازمان‌یافته‌ی مشکوکی باشد که اعتراضات اخیر را جرقه زد و این بار به سراغ زنان آمده، می‌خواهند با این ترفند دوباره آن‌ها را درون خانه‌ها کنند. این برخوردها در شأن زنان فرهیخته‌ی ما که عموماً برای آزادی‌های مدنی و حقوق انسانی و اجتماعی تلاش می‌کنند، نیست.»

این سیاستمدار زن اصلاح‌طلب بی‌خبر از این که تا کنون دست کم دو تن از دختران خیابان انقلاب بازداشت شده‌اند و برای آنان وثیقه‌های سنگین نیز صادر شده است، گفت فکر نمی‌کند آن‌ها بازداشت شوند و موضوع نباید جدی گرفته شود: « من فکر می‌کنم این کار، جرم سیاسی یا اجتماعی یا جرمی نیست که بخواهند آنها را بازداشت کنند و اگر جامعه بی‌اعتنایی کند و زنان و دختران فرهیخته‌، موضوع را جدی نگیرند و کسانی تصور نکنند احیانا کار بزرگی در حال وقوع است، خودبه‌خود چنین تحرکاتی خنثی می‌شود.»