کنفرانس ورشو ۲۴ و ۲۵ بهمن ۱۳۹۷؛ دریغ از یک کلمه در دفاع از جمهوری اسلامی

- در حالی که نشست رؤسای سه دولت روسیه و ترکیه و ایران در سوچی بر سر سوریه مانند مذاکرات پیشین نتیجه‌ای نداشت، کنفرانس ورشو با حضور نمایندگانی از ناتو و  اتحادیه اروپا توانست گسترش هر چه بیشتر فشار حداکثری علیه حکومت ایران را به تأیید ۶۳ کشور شرکت‌کننده برساند.

(+ویدئو) بسیاری برگزاری نشست سوچی با شرکت رؤسای جمهور روسیه و ترکیه و جمهوری اسلامی، همزمان با «کنفرانس وزیران برای ارتقای آینده صلح و امنیت در خاورمیانه» را که در ورشو با شرکت ۶۳ کشور و حضور ناتو و اتحادیه اروپا برگزار شد، اتفاقی نمی‌دانند. جمهوری اسلامی به کنفرانس ورشو دعوت نشده بود. یاتسِک چاپوتوویچ وزیر خارجه لهستان، در رابطه با عدم دعوت از جمهوری اسلامی به این کنفرانس گفته بود «چون به نظر ما، ایران صحبت‌هایی می‌کند و کارهایی می‌کند که در سطوح جامعه بین‌الملل نمی‌گنجد و این روند آرام برگزاری کنفرانس را تهدید می‌کند، تصمیم گرفتیم از دعوت این کشور به کنفرانس ورشو صرف‌نظر کنیم.»

نشست ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و حسن روحانی در سوچی که پنجمین نشست این سه رئیس جمهور برای گفتگو در رابطه با سوریه بود، بدون توافق بر سر وضعیت ادلب پایان بافت. اگرچه در بیانیه‌ی پایانی این نشست تکرار می‌شود که «باید به حضور تمامی نیروهای تروریست در ادلب پایان داد»، ولی این سه کشور نه در مورد فهرست «نیروهای تروریست» توافق دارند و نه در مورد اینکه کدام نیرویی باید در ادلب حضور پیدا کند. برای جمهوری اسلامی تمام نیروهایی که علیه رژیم بشار اسد مبارزه می‌کنند  «تروریست» هستند، در حالی که ترکیه تنها کردهای «یگان‌های مدافع خلق» را «تروریست» می‌داند. روسیه نیزبا برخی از نیروهای مخالف رژیم بشار اسد در حال مذاکره است و هنوز مشخص نیست کدام از آنها را قرار است «تروریست» خطاب کند.

در سوچی توافقی به دست نیامد

جمهوری اسلامی و روسیه که در سوریه حضور نظامی دارند، اگرچه در سوچی با ترکیه نشست و برخاست می‌کنند، ولی در خاتمه همین نشست گفتند تنها نیروهایی حضورشان در خاک سوریه مجاز است که به دعوت دولت مستقر در دمشق آمده باشند. ترکیه، برخلاف جمهوری اسلامی و روسیه، با دولت بشار اسد رابطه ندارد و بنابراین حضور نظامی‌اش در سوریه، بنا بر اظهارات حسن روحانی عاری از مشروعیت است. در رابطه با اینکه چه نیرویی پس از پاکسازی ادلب از ستیزه‌گران «تحریر الشام» باید کنترل شهر را در دست گیرد نیز توافقی در سوچی حاصل نشد. جمهوری اسلامی و روسیه معتقدند که ارتش بشار اسد باید در این شهر شمالی سوریه مستقر شود، در حالی که ترکیه با این پیشنهاد کاملا مخالف است.

اردوغان، پوتین و روحانی در سوچی روسیه؛ پنجشنبه ۱۴ فوریه ۲۰۱۹

اگردر نشست سه‌ نفره‌ی سوچی توافقی بین سران سه کشور حاصل نشد و تنها موضع مشترک آنها، مثبت ارزیابی کردن تصمیم کاخ سفید مبنی بر خارج ساختن نظامیان آمریکایی از خاک سوریه بود، اما در ورشو این تصمیم آمریکا مورد انتقاد برخی از کشورهای عربی و اروپایی قرار گرفت. جرمی هانت وزیر خارچه بریتانیا که در ورشو حضور داشت و همراه با فرانسه و آمریکا در شمال سوریه نیز حضور نظامی دارد، این تصمیم دونالد ترامپ را اشتباه دانسته و معتقد است که جنگ علیه داعش یا حکوکت اسلامی و دیگر افراطی‌گرایان اسلامی پایان نیافته است.

انتقاد از خروج ارتش آمریکا از سوریه

همزمان با «کنفرانس وزیران برای ارتقای آینده صلح و امنیت در خاورمیانه»، «نیروهای دمکراتیک سوریه» که  عمدتا کردهای «یگان‌های مدافع خلق» را در بر می‌گیرد توانستند دو شهرک شجله و بغوز در شمال رود فرات را از بقایای داعشی‌ها پاکسازی کرده و شمار قابل توجهی از آنها را نیز دستگیر کنند. فرانسوی‌ها در روزهای گذشته هشدار دادند هموز داعش در سوریه ریشه‌کن نشده است و با خروج نظامیان آمریکایی از سوریه، آنها این امکان را خواهند یافت برخی از شهرک‌هایی را که ار دست داده‌اند، مجددا اشغال کنند. خروج نیروهای آمریکایی مشکل دیگری را نیز به وجود خواهد آورد. ترکیه که به هیچ وجه نمی‌تواند دولت محلی کردها را در مرز خود بپذیرد، در انتظار خروج آمریکایی‌ها ازشمال سوریه برای حمله به مناطقی است که در حال حاضر تحت کنترل «نیروهای دمکراتیک سوریه» هستند.

فرانسه و بریتانیا معتقدند اگر این امکان برای ترکیه فراهم شود که به کردها، متحدین اصلی آمریکا و اروپا در مبارزه علیه داعش، حمله کند، اعتماد به غرب در منطقه کاهش پبدا خواهد  کرد و در آینده هیچ نیرویی اروپا و آمریکا را بدون ظن و شک به عنوان متحد خود در جنگ علیه اسلامگرایان افراطی نخواهد پذیرفت. این مسئله در کنفرانس ورشو نیز انعکاس پیدا کرد. یک دیپلمات اروپایی حاضر در این کنفراس به کیهان لندن گفت «خروج زودهنگام نیروهای آمریکایی از سوریه به گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در این کشور خواهد انجامید و کل استراتژی آمریکا برای فشار حداکثری بر آیت‌الله‌های تهران را زیر سوال خواهد برد». همین دیپلمات افزود «نمی‌توان از نیروهای قدس و قاسم سلیمانی به عنوان دشمن درجه یک نام برد، و  همزمان با تصمیمی غیرقابل توجیه امکان رشد نفوذ جمهوری اسلامی را در سوریه فراهم کرد.»

دستاورد کنفرانس ورشو

برخلاف نشست سوچی که بدون نتیجه پایان یافت، کنفرانس ورشو یک دستاورد عمده داشت. تمامی ۶۳ کشور حاصر در این نشست در مورد یک مسئله توافق نطر داشتند و آنهم وجود تهدیدی به نام جمهوری اسلامی است. این موضوع را وزرای خارجه لهستان و آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی پایانی این نشست به صراحت اعلام کردند. یاتسِک چاپوتوویچ وزیر خارجه لهستان گفت «شگفت‌زده شدم که تمامی کشورهای حاضر در این کنفرانس  جمهوری اسلامی ایران را مشکل به حساب می‌آوردند.» همتای آمریکایی‌ وی مایک پمپئو نیز افرود: «در این کنفرانس در مورد چگونگی برخورد با ایران اختلاف نظر وجود داشت در حالی که همه معتقد بودند که جمهوری اسلامی یک تهدید است.» وزیر خارجه آمریکا در ادامه افزود: «در این کنفرانس هیچکس کلمه‌ای در دفاع از [حکومت] ایران بیان نکرد و هیچ کشوری نیز اتهاماتی را که ما به جمهوری اسلامی وارد می کنیم زیر سوال نبرد.»

احمد بارکی‌زاده©

«کنفرانس وزیران برای ارتقای آینده صلح و امنیت در خاورمیانه» اگرچه چند پرونده دیگر چون تلاش برای پایان دادن به اختلافات اسرائیل با فلسطینی‌ها و یا حل بحران انسانی در یمن در پیامد جنگ در این کشور را نیز در دستور کار قرار داده بود، ولی می‌توان گفت که هدف اصلی‌اش ایجاد همگرایی در سطح جهانی علیه جمهوری اسلامی بود. رسانه‌های جمهوری اسلامی و برخی از رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور تلاش کردند با عمده کردن عدم حضور لبنان، عراق و ترکیه، از اهمیت این نشست بکاهند، در حالی که حضور وزیر خارجه عمان، کشوری که دارای روابط گسترده‌ای با جمهوری اسلامی است و بارها نقش میانجی را در روابط تهران با آمریکا و برخی از کشورهای دیگر را ایفا کرده است، حکایت از انزوای هرچه بیشتر رژیم دارد. پرچم ترکیه نیز جزو کشورهای حاضر در این کنفرانس از سوی وزارت خارجه لهستان در روز ۱۳ فوریه توییت شده است. حضور وزیر خارجه ایتالیا، مهمترین شریک اقتصادی جمهوری اسلامی در اتحادیه اروپا نیز دلیل دیگری بر گستردگی این انزوا است.

در دو روز برگزاری این کنفرانس گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی در برابر محل نشست به تظاهرات علیه حکومت ایران پرداختند که کیهان لندن در گزارش‌های دیگری به آن پرداخته است.

کنفرانس ورشو را نباید نقطه پایان کارزار فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی دانست. در ورشو،که نمایندگان دو نهاد ناتو و اتحادیه اروپا نیز در آن حضور داشتند، این کارزار توانست گسترش هر چه بیشتر خود را به تأیید کشورهای شرکت‌کننده برساند. امروز تنها آمریکا، اسرائیل و چند کشور عربی حوزه جنوبی خلیج فارس نیستند که در این جهت حرکت می‌کنند. برخی از کشورهای اروپایی، به ویژه کشورهای اروپای شرقی که برای اتحادیه اروپا نقش بسیار مهمی بازی می‌کنند، و نیز دیگر کشورهای عربی و حتا آفریقایی نیز به این کارزار پیوسته‌اند. گسترش این جبهه می‌تواند، چنانکه مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا در ورشو گفت، به حمایت از جنبش مردم ایران علیه نظام حاکم بیانجامد. مایک پنس در سخنانی تند و صریح گفت: «آمریکا با خروج از برجام نشان داد که کنار مردم ایران ایستاده و در نظر دارد با رژیم حاکم بر این کشور مقابله کند». معاون رئیس جمهور آمریکا در ادامه یادآوری کرد «در سال ۲۰۰۹ که دولت ایران برای ماندن در قدرت، آرای مردم در انتخابات را از آنها دزدید و مردم به خیابان آمدند، دولت وقت آمریکا تا زمانی که کتگره مصوبه‌ای در حمایت از این مردم به تصویب نرساند، سکوت اختیار کرده بود.» به گفته مایک پنس، در سال ۲۰۰۹ «دنیا فرصتی را از دست داد ولی این بار مصمم هستیم محکم در مقابل رژیم ایران بایستیم.»
احمد رأفت

کیهان لندن