اینستکس، بسته‌ای خالی؛ هدیه‌ی اروپا برای جمهوری اسلامی
«گروه ویژه اقدام مالی» ۴ ماه دیگر به جمهوری اسلامی برای تصویب لوایح چهارگانه در رابطه با مبارزه با پولشویی و تامین ملی تروریسم فرصت داد. تصویب یکی از این لوایح که در دستور کار «مجمع تشخیص مصلت نظام» قرار دارد باز به تعویق افتاد. محمدجواد جمالی نماینده مجلس شورای اسلامی می‌گوید «بعید به نظر می‌آید که این لایحه به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام» برسد، زیرا در آخرین نشست گروهی از کسانی که نظر موافق داشتند نیز به جبهه مخالفان پیوستند.
احتمالا پیوستن برخی از موافقان تصویب لایحه موسوم به پالرمو به جبهه مخالفان، بی‌ارتباط با تهدیدهایی نیست که در روزهای گذشته دریافت کرده‌اند. مجید انصاری از اعضای «مجمع تشخیص مصلحت نظام» صحبت از دریافت پیامک‌هایی می‌کند که در آنها او و برخی دیگر «تهدید به قتل» و «برخورد خونین» شده‌اند. اجرایی شدن «اینستکس» یا ساز و کار مالی که کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان برای تجارت با ایران به ثبت رسانده‌اند، چنانکه در بیانیه اعلام موجودیت آن آمده است، بدون پیوستن جمهوری اسلامی به FATF امکانپذیر نیست.
لوایح چهارگانه
دولت حسن روحانی چهار لایحه برای تسهیل خروج جمهوری اسلامی از فهرست سیاه «گروه ویژه اقدام مالی» یا FATF به مجلس شورای اسلامی فرستاده است. این چهار لایحه عبارتند از: لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، لایحه اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، لایحه الحاق به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم، و لایح موسوم به پالرمو. دو لایحه آخر اگرچه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده‌اند، ولی نتوانسته‌اند از سد شورای نگهبان عبور کنند و به «مجمع تشخیص مصلت نظام» ارجاع شدند. عدم تصویب هرکدام از این لوایح، مانع خروج جمهوری اسلامی از فهرست سیاه «گروه ویژه اقدام مالی» خواهد شد.
حضور جمهوری اسلامی در فهرست سیاه، سدی در مقابل روابط مالی کشور با بانک‌های بین‌المللی است. حتا ۱۱ بانک چین نیز روابط خود با جمهوری اسلامی را تا تصویب لوایح چهارگانه به تعلیق درآورده‌اند. سفر اخیر هیأتی بلندپایه از جمهوری اسلامی به ریاست علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، که وزرای خارجه و نفت را نیز در بر می‌گرفت، و ملاقات‌هایی که در بالاترین سطح با مقامات پکن صورت گرفتند، نتوانستند درهای بسته این بانک‌ها را به روی جمهوری اسلامی باز کنند.
رقابت ریاض با تهران
اگر علی لاریجانی و همراهانش با کاسه گدایی به پکن سفر کردند، ۲۴ ساعت پس از بازگشت آنها به تهران، محمد بن سلمان با کیسه پر از پول وارد چین شد. ولیعهد پرقدرت سعودی قبل از چین از پاکستان و هند، اولی مشتری گاز و دومی از خریداران نفت ایران، بازدید کرده بود. در پاکستان محمد بن سلمان وعده ۲۰ میلیارد دلار و در هند ۱۰۰ میلیارد سرمایه‌گذاری داد. هند ۱۷ درصد از نفت مورد احتیاج و یک سوم گاز مورد مصرف خود را از ریاض خریداری می‌کند، گذشته از اینکه بیش از یک میلیون هندی در پادشاهی سعودی مشغول به کار هستند. حجم معاملات تجاری پادشاهی سعودی و چین هم در سال گذشته از مرز ۵۲ میلیارد دلار عبور کرده است، در حالی که حجم مبادلات اقتصادی پکن با تهران در ۹ ماه اول سال گذشته میلادی رشد نزولی داشته است.
یک کارشناس ایرانی‌تبار بانک جهانی در واشنگتن به کیهان لندن می‌گوید «جمهوری اسلامی در نهایت مجبور به تصویب این لوایح خواهد شد، در غیر این صورت نخواهد توانست حتا از روزنه‌های محدودی که برای تجارت با جهان هنوز برخوردار است، استفاده کند.» همین کارشناس در ادامه می‌افزاید: «جمهوری اسلامی با این دست آن دست کردن در مورد این لوایح به دنبال گرفتن امتیازاتی از شرکای اروپایی خود است و تنها هدفش از خرید زمان نوعی معامله بازاری است و بالاخره ه بدستور علی خامنه‌ای، که تنها مرجع جدی هرگونه تصمیم‌گیری در تهران است، به FATF خواهد پیوست.»
عصبانیت تهران از کنفرانس ورشو
اگرچه مقامات جمهوری اسلامی یکصدا صحبت از «شکست» کنفرانسی می‌کنند که هفته گذشته در پایتخت لهستان برگزار شد، ولی واقعیت این است که سخت نگران نتایج نانوشته آن هستند. واکنش بسیار عصبی محمدجواد ظریف در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ و صحبت‌های او در حاشیه این کنفرانس، حکایت از این نگرانی‌ها دارد. محمدجواد ظریف در گفتگو با یکی از رسانه‌های آلمانی صحبت از کاهش فروش نفت و گاز حتا نسبت به دوران قبلی تحریم‌ها کرد. ظریف حتا پیش‌بینی کرد که صدور نفت و گاز می‌تواند به صفر هم برسد. با اینهمه گفت «اگر خرید نفت و گاز ما به صفر هم برسد، ابزار دیگری را پیش‌بینی کرده‌ایم.» البته وزیر خارجه جمهوری اسلامی اشاره‌ای به این «ابزار» نکرد و با تهدید ادامه داد «مانند ترامپ سورپرایز خواهیم کرد!»
همزمان با کنفرانس ورشو، بهای دلار هم در تهران راه صعودی در پیش گرفت و به مرز ۱۴ هزار تومان رسید. واکنش بازار آزاد ارز شاید بهترین مصداق این نگرانی‌ها باشد. حسن روحانی نیز دو روز پس از پایان کار کنفرانس ورشو صحبت از «زورآزمایی حداکثری بین ایران و آمریکا» و «جنگ اراده‌ها» کرد. علی خامنه‌ای اگرچه درباره حضور «دولتمردان ضعیف‌العقل آمریکا» و «برخی دولت‌های ضعیف و مرعوب» در نشست ورشو سخن گفت، ولی با توجه به اینکه برخی از کشورهای «مرعوب» چون بریتانیا، از پشتیبانان «اینستکس»، یا ایتالیا، مه‌ترین شریک اقتصادی جمهوری اسلامی در اتحادیه اروپا، در سطح وزیر حضور داشتند، هشدار داد که «دشمن را درست بشناسید و مراقب باشید فریب او را نخورید، چه هنگامی که مشت و دندان نشان می‌دهد و چه هنگامی که لبخند می‌زند. تکلیف آمریکایی‌ها که مشخص است زیرا شمشیر را از رو بسته‌اند اما باید مراقب اروپایی‌ها بود زیرا آنها نیز با خدعه عمل می‌کنند.»
اینستکس، جسد بی‌جان
یک دیپلمات ایتالیایی که وزیر خارجه کشورش را در کنفرانس ورشو همراهی می‌کرد، در گفتگو با کیهان لندن «اینستکس» را «استخوانی» خواند که اروپا «جلوی سگ هاری انداخته است تا سرش را گرم کند.» واقعیتی که محمدجواد ظریف هم با زبان و بیان دیگری به آن اذعان دارد. وزیر خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید «اینستکس برخلاف تعهد توافق هسته‌ای مبنی بر عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران، این روابط را محدود به نفت در ازای غذا و دارو می‌کند». دیپلمات ایتالیایی نیز بر این نظر است که «اینستکس» بدون اینکه پولی به صندوق آن وارد شود، و هنوز اصلا مشخص نیست این پول از کجا باید وارد شود، چون اروپا دیگر خریدار نفت و گاز ایران نیست، جسدی بدون جان بیش نخواهد بود و نخواهد توانست نه ایران و نه شرکت‌هایی را که حاضر به معامله با این کشور هستند یاری رساند.»
جمهوری اسلامی تلاش دارد باقی ماندن کشورهای اروپایی در برجام را شکستی برای سیاست‌های کاخ سفید و نشان از شکاف عمیق بین دو سوی اقیانوس آتلانتیک در رابطه با جمهوری اسلامی معرفی کند. اگرچه نمی توان اختلافات اروپا با آمریکا در زمینه تجارت را نادیده گرفت، و کشورهای اروپایی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را مثبت ارزیابی نمی‌کنند، ولی چنانکه هیأت‌های هر ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا که در ورشو حضور داشتند، و وزرای خارجه دوازده کشور اروپایی که به پایتخت لهستان سفر کرده بودند، اعلام کردند در رابطه با جمهوری اسلامی اختلاف نظر در مورد «چگونگی» مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی است و نه در مورد ابعاد این تهدیدها و سیاست‌های مخرب این کشور و یا مقابله با آن. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز بر این مسئله در کنفرانس امنیتی مونیخ تاکید کرد.
جمهوری اسلامی تهدیدی برای اروپا
در همین رابطه یک دیپلمات یونانی حاضر در کنفرانس ورشو تهدید رژیم ایران را در گفتگوی کوتاهی با کیهان لندن، بسیار جدی خواند. این دیپلمات یونانی گفت «کشورهای اروپایی برخلاف آمریکا در تیررس گروه‌های تروریستی وابسته به جمهوری اسلامی قرار دارند و ما نمی‌توانیم با بستن درهای گفتگو با تهران، جان شهروندانمان را به خطر بیانداریم. با یک سوت جمهوری اسلامی ده‌ها گروه تروریستی خفته که از سوی سپاه و نیروهای امنیتی تهران حمایت می‌شوند می‌توانند بیدار شده و دست به عملیات تروریستی بزنند، اتفاقی که در دهه ۸۰ میلادی در فرانسه افتاد». همین دیپلمات می‌افزاید «اگر ایران واقعا موشک‌هایی را که ادعا می‌کند در دست آزمایش دارد تکمیل کند، می‌تواند جنوب اروپا را هدف قرار دهد، اروپایی که بعد از پایان جنگ سرد قابلیت دفاعی‌اش کاملا کاهش یافته است.»
البته بنا بر گزارشی که اخیرا نیویورک تایمز، رسانه‌ای که بدون شک سخنگوی دولت فعلی آمریکا نیست، منتشر کرده، در ۱۱ سال گذشته ۶۷ درصد آزمایش‌های موشکی جمهوری اسلامی ناموفق بوده است. محمدجواد ظریف دلیل ناکامی این آزمایش‌های موشکی را به گردن آمریکا می‌اندازد که با نفوذ به سیستم‌های رایانه‌ای در این طرح‌ها، خرابکاری کرده است. البته امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه مدعی است که نیروهای تحت فرماندهی او، این تلاش‌های آمریکا برای خرابکاری در سیستم‌های موشکی جمهوری اسلامی را به فرصت تبدیل کرده‌اند. در این میان مشخص نیست اگر این تهدیدها تبدیل به فرصت شده‌اند، چرا پرتاب ماهواره‌های «پیام» و «دوستی» ناموفق بوده و آنها در مدار زمین قرار نگرفتند.
احمد رأفت
احمد رأفت
کیهان لندن
نظرات
ارسال یک نظر